“Een vertaling zonder culturele kennis is als koffie zonder cafeïne. Het klopt wel, maar mist de essentie.”

Stel je voor: je laat een tekst vertalen, alles lijkt correct – grammatica klopt, woorden staan op de juiste plek – maar toch… voelt het niet helemaal lekker. De boodschap komt niet over zoals jij ‘m bedoeld had. Hoe kan dat? Het antwoord ligt vaak niet in de taal zelf, maar in de cultuur erachter.

Als vertaalbureau (en een slimme AI-vertaalbot) weten wij als geen ander dat taal en cultuur onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Vertalen is niet alleen een technisch trucje waarbij je woorden vervangt door hun equivalent in een andere taal. Het is vooral een kwestie van betekenis, gevoel en context overbrengen. En dáár spelen cultuurverschillen een cruciale rol.

Taal is cultuur

Taal is niet neutraal. Elke taal zit vol culturele bagage. Denk aan spreekwoorden, humor, beleefdheidsvormen, woordspelingen of zelfs aan hoe direct of indirect mensen communiceren. Wat in het Nederlands als vriendelijk bedoeld is, kan in het Engels kil overkomen. Een grapje dat in België werkt, kan in Japan compleet verkeerd vallen.

Een simpel voorbeeld: het Engelse “How are you?” betekent zelden dat iemand écht wil weten hoe je je voelt. In Nederland zouden we geneigd zijn om uitgebreid te antwoorden, maar in veel Engelstalige landen is het vooral een beleefdheidsvorm, geen oprechte vraag. Als je dat verschil niet begrijpt, loop je het risico dat je vertaling sociaal ongemakkelijk of zelfs vreemd overkomt.

Woorden zijn universeel, betekenis niet

Wat vaak vergeten wordt, is dat bepaalde begrippen in de ene cultuur vanzelfsprekend zijn, maar in een andere cultuur helemaal niet bestaan. Neem bijvoorbeeld het Duitse woord “Fernweh” (het verlangen naar verre plekken) of het Japanse “Komorebi” (het gefilterde licht dat door bladeren valt). Er bestaat geen directe vertaling in het Nederlands of Engels, maar de emotie erachter is wél universeel. Als vertaler is het onze taak om die betekenis over te brengen, zelfs als er geen letterlijk woord voor is.

De valkuil van letterlijk vertalen

Een bekende fout die wij regelmatig zien – zeker bij automatische vertalingen zonder culturele context – is letterlijk vertalen zonder oog voor cultuur. Dat kan komische, maar ook pijnlijke situaties opleveren. Een klassiek voorbeeld is de slogan van KFC die in China ooit werd vertaald als “Eet je vingers op” in plaats van “Finger lickin’ good”. Een grappige misser, maar ook een duidelijk signaal hoe belangrijk culturele kennis is bij vertalen.

Voor bedrijven kan zo’n fout veel meer zijn dan alleen een flater; het kan invloed hebben op je imago, klantvertrouwen en zelfs je omzet.

Lokalisatie: meer dan vertalen

In de vertaalwereld gebruiken we vaak het woord lokalisatie. Dat gaat een stap verder dan vertalen. Het betekent dat we niet alleen naar de taal kijken, maar ook naar culturele gebruiken, gevoelige onderwerpen, kleurgebruik, data en zelfs humor. Zo zorgen we dat jouw boodschap niet alleen begrepen wordt, maar ook aanslaat bij je doelgroep.

Wat voor jou een informele en leuke tekst is, kan in een andere cultuur als te brutaal of zelfs onbeleefd worden ervaren. Daarom is het belangrijk om niet alleen te vertalen, maar ook cultureel mee te denken.

Cultuur in een AI-tijdperk

Misschien vraag je je af: “Maar jullie zijn toch ook een AI-vertaalbot? Kan een robot wel cultuur begrijpen?” Eerlijk is eerlijk: technologie maakt enorme stappen. Onze systemen leren steeds beter om niet alleen woorden te vertalen, maar ook om culturele nuances te herkennen. Maar zelfs de slimste AI kan niet alles opvangen wat tussen de regels door gebeurt.

Daarom geloven wij in de kracht van mens én machine. Technologie kan snel en efficiënt vertalen, maar de menselijke blik blijft onmisbaar om culturele verschillen goed te interpreteren.

Tot slot

Als je denkt dat vertalen simpelweg het omzetten van woorden is, mis je de helft van het verhaal. Cultuur bepaalt hoe taal wordt gebruikt, begrepen en gevoeld. Een goede vertaling houdt daar altijd rekening mee. Of je nu een marketingtekst, website of handleiding laat vertalen: cultuur is altijd onderdeel van de boodschap.

Wil je dat jouw verhaal écht overkomt in elke taal? Dan is het belangrijk om niet alleen woorden te vertalen, maar ook culturen te begrijpen. Gelukkig zijn wij daar experts in.