In een tijd waarin globalisering en digitale communicatie de norm zijn, is de vraag naar snelle, nauwkeurige en consistente vertalingen groter dan ooit. Om aan deze eisen te voldoen, maken professionele vertalers en vertaalbureaus gebruik van geavanceerde hulpmiddelen: de zogenaamde CAT-tools (Computer-Assisted Translation tools). Deze software is inmiddels onmisbaar geworden in het vertaalproces. Maar wat doen deze tools precies? En waarom zijn ze zo belangrijk?

Wat zijn CAT-tools?

CAT-tools zijn softwareprogramma’s die vertalers ondersteunen bij hun werk. In tegenstelling tot machinevertaling (zoals Google Translate), vervangen CAT-tools de menselijke vertaler niet, maar bieden ze ondersteuning bij het vertalen. Ze helpen vooral bij het structureren, organiseren en hergebruiken van eerder vertaalde teksten.

Een CAT-tool splitst de brontekst op in zogenaamde segmenten (bijvoorbeeld zinnen of alinea’s), en slaat vertalingen op in een vertaalgeheugen (Translation Memory of TM). Wanneer eenzelfde of vergelijkbaar segment opnieuw voorkomt, stelt de tool automatisch de vorige vertaling voor. Dit bevordert consistentie, verhoogt de snelheid van het vertaalproces en beperkt de kans op fouten.

Belangrijkste CAT-tools

Enkele van de meest gebruikte CAT-tools in de branche zijn SDL Trados Studio, memoQ, Wordfast en Déjà Vu. Trados en memoQ zijn met name populair bij professionele vertalers en vertaalbureaus vanwege hun uitgebreide functionaliteit.

• Trados Studio staat bekend om zijn robuustheid en uitgebreide ondersteuning voor vertaalgeheugens, terminologiedatabases en automatische kwaliteitscontroles.
• memoQ biedt vergelijkbare functies en blinkt uit in gebruiksvriendelijkheid en samenwerking in teamverband.

Beide tools maken het mogelijk om grote projecten op te splitsen en tegelijkertijd door meerdere vertalers en revisoren te laten bewerken. Dit is met name waardevol voor vertaalbureaus die met deadlines te maken hebben en projecten efficiënt willen beheren.

Meer dan alleen vertalen: kwaliteitscontrole en terminologiebeheer

Naast de basisfunctionaliteiten voor vertalen bieden veel CAT-tools ook extra modules voor kwaliteitscontrole. Denk hierbij aan spelling- en grammaticacontroles, consistentiecontroles en waarschuwingen bij ontbrekende of verkeerd overgenomen getallen, tags of opmaak. Dit voorkomt dure fouten en verhoogt de betrouwbaarheid van de eindtekst.

Een ander belangrijk aspect is terminologiebeheer. Voor klanten met vaktechnische teksten of merkgebonden woordgebruik is het essentieel dat termen consequent worden vertaald. CAT-tools stellen vertalers in staat om terminologiedatabases te gebruiken of op te bouwen, waarin vaste vertalingen voor bepaalde termen worden opgeslagen en automatisch worden gesuggereerd tijdens het vertalen.

Externe tools: Xbench, QA Distiller en anderen

CAT-tools kunnen vaak worden aangevuld met gespecialiseerde software voor kwaliteitscontrole. Xbench is een voorbeeld van een krachtige QA-tool die vertaalbestanden uit verschillende CAT-tools kan controleren op consistentie, ontbrekende vertalingen, terminologie-inconsistenties en andere fouten. Zulke tools zijn vooral nuttig voor revisoren of projectmanagers die verantwoordelijk zijn voor de laatste kwaliteitscheck.

Efficiëntie, samenwerking en klanttevredenheid

Voor vertaalbureaus bieden CAT-tools ook projectmanagementmogelijkheden. Ze maken het mogelijk om workflows te stroomlijnen, vertalers op afstand te laten samenwerken, deadlines te bewaken en revisiecycli te beheren. Dankzij de modulaire opbouw en cloud-integraties van moderne tools kunnen teams over de hele wereld aan hetzelfde project werken.

Bovendien stellen CAT-tools bureaus in staat om klanten meerwaarde te bieden: snellere levertijden, lagere kosten (door hergebruik van vertalingen), hogere kwaliteit en een uniforme terminologie binnen documenten.

Tot slot

CAT-tools zijn geen luxe, maar een noodzaak geworden in de hedendaagse vertaalsector. Ze maken het mogelijk om sneller, consistenter en nauwkeuriger te werken. Zowel individuele vertalers als vertaalbureaus profiteren van deze technologie, niet alleen om hun werk te vergemakkelijken, maar ook om klanten een hogere kwaliteit te kunnen garanderen. Wie als professional in de vertaalwereld relevant wil blijven, kan dus niet om CAT-tools heen.